ԼԵԶՎԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԹԱՐԳՄԱՆԱԿԱՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ 19-ՐԴ ԴԱՐԻ ՀԱՅԱԼԵԶՈՒ ՊԱՐԲԵՐԱԿԱՆՆԵՐՈՒՄ
DOI-:
https://doi.org/10.24234/journalforarmenianstudies.v4i63.76Հիմնաբառեր-:
Լեզվաքաղաքականություն, պարբերականներ, թարգմանական գրականություն, մանկապատանեկան, հայերեն, գրաբար, արևելահայերեն, արևմտահայերեն, թարգմանությունՎերացական
Հոդվածում ուսումնասիրում ենք 19-րդ դարի հայալեզու պարբերականների լեզվաքաղաքականությունը, որը բնորոշվել է տարբեր լեզվական միջավայրերում ձևավորված թարգմանական միտումների և սկզբունքների ազդեցությամբ և արտացոլվել գրական թարգմանություններում։ Հայկական համայնքների համար բարդագույն աշխարհաքաղաքական իրավիճակներում որոշակի դրական կրթամշակութային տեղաշարժեր էին ապահովվել, որոնց շնորհիվ զարգանում է պարբերական մամուլը։ Բացվում են դպրոցներ և կրթական գործն իրականացնելու համար աշխարհիկ գրականություն ստեղծելու անհրաժեշտություն է առաջանում, հատկապես մանկապատանեկան տարիքի ընթերցողների համար։ Թարգմանական մեծ ավանդույթներ ունեցող հայ գիտական միտքը, ինքնուրույն նոր գրականություն ստեղծելուն զուգընթաց, դիմում է նաև համաշխարհային արժեքավոր գործերի թարգմանություններին և դրանց հայացմանը։
Միջգիտակարգային մոտեցմամբ քննվել են մի շարք պարբերականների, խմբագիրների և թարգմանիչների հոդվածներն ու աշխատությունները, որոնք արտացոլում են նրանց հայացքները նախ գրաբարից աշխարհաբար անցման, ապա արևելահայերենի և արևմտահայերենի զարգացման վերաբերյալ։ Տարբեր միջավայրերի ազդեցությամբ, մի կողմից, պարբերականները նպաստել են համաշխարհային գրականության առնչությունների զարգացմանը, մյուս կողմից, արտաքին և ներքին գործոններով պայմանավորված, թարգմանական գրականությունը վավերացրել է լեզվի գրապատմական զարգացման ընթացքը։
Հղումներ
Abovyan Kh. (1948), Erkeri liakatar jhoghovac'ow /Complete Collection of Works/. V. 2, Publishing House of the USSR Academy of Sciences, Yerevan, p. 405.
Aslanyan M. (1985), Angliaci heghinakner Adisoni & Stili patmvac'qnery' «Azdararowm» /English authors Addison and Steele's short stories in "Azdarar"/. Yerevan. Historical and Philosophical Journal, Publishing House of the USSR Academy of Sciences. v. 1., p. 239.
Ararat (1950), No. 1, p.16.
Bazmavep (1843), v, 5, p. 80.
Bazmavep (1890), v. 4, p. 160.
Davtyan H. (1967), Hay Girqy' 1801-1850 t'vakannerin /The Armenian Book in the years 1801-1850/. Yerevan., p. 536
Ewropa /Europe/. Vienna (1851) v. 9, p. 36.
Zarphanalyan G. (1889), Matenadaran haykakan t'argmanowt'eanc naxneac, dar D-JhG /Repository of Ancient Armenian Translations, 4th- 13th Centuries/. Venice., p. 783.
Tadevosyan E. (1988), «Kovkas» parberakani dery' ar&elahay gitakan otwi patmowt'yan mej» /The Role of "Kovkas" Periodical in the History of Eastern Armenian Scientific Style"/. Bulletin of Social Sciences, Yerevan, p. 99.
Tumanyan H. (1995), Erkeri Liakatar Jhoghovac'ow /Complete Collection of Works/. v 7. Yerevan, p.718.
Iritsyan H. (2019), Gabriel Ayvazyani «Bar'aznnowt'iwn ashxarhik lezowi» /The Manuscript “Word-Study of the Secular Language” Gabriel Ayvazyan as Work Enhancing the Spread of Modern Armennian (Ashkharhabar)/, The Bulletin of Matenadaran. v. 27, Yerevan, p. 444.
Karapetyan L. (2008), «Oskedaric» minch&... 21-rd /From the “Golden” Century to... the 21st/. Yerevan, p.312.
Kovkas (1846), v. 15, p. 54.
Kovkas (1846), v. 49, p. 4.
Kovkas (1847), v. 1, p. 4.
Hakobyan P. (1993), Bazmave'pi mekowkes dary' /One and a Half Century of Bazmavep/. Herald of Yerevan University, Yerevan, p .202.
Hay parberakan mamowli patmowt'yown /The History of the Armenian Periodical Press/ (2006), v. 1, Cairo, p. 701.
Nazaryan Sh. (1956), Gabriel Patkanyani kyanqn ow grakan-hasarakakan gorc'owneowt'yowny' /The Life and Literary-social Activity of Gabriel Patkanyan/, The Bulletin of Matenadaran, Yerevan, No. 3, p. 457.
Shahamirian H. (1773), Gabriel Patkanyani kyanqn ow grakan-hasarakakan gorc'owneowt'yo'wny /A Book Called Snare of Glory/. Madras, p. 339.
##submission.downloads##
Հրապարակված
Թողարկում
Բաժին
Արտոնագհր
Copyright (c) 2024 Հեղինակ և ամսագիր
Այս աշխատանքն արտոնագրված է որպես a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
