ՍՐԲԱԶԱՆ ԱՄՈՒՍՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻՖՈԼՈԳԵՄԸ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԻ ՔԱՆԻ ԳՈՐԾԵՐՈՒՄ և ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԻ «ԱԽԹԱՄԱՐ»- ՈՒՄ (զուգադիր քննության փորձ)
DOI-:
https://doi.org/10.24234/journalforarmenianstudies.v4i63.74Հիմնաբառեր-:
սրբազան ամուսնության միֆոլոգեմ, Հերո և Լեանդր, հունական դիցաբանություն, միֆոլոգիա, Քրիստոֆեր Մարլո, Շիլլեր, Հովհաննես Թումանյան, «Ախթամար», զուգադիր քննություն, գրական երկի տիպաբանությունՎերացական
Հոդվածում քննության ենք առել սրբազան ամուսնության միֆոլոգեմի մի քանի գրական իրացումներ, երբ այն, պահպանելով իր նախատեքստի ու նշանային համակարգի հիշողությունը, տարբեր ժամանակաշրջաններում և տարբեր հեղինակների մոտ հանդես է գալիս ամենատարբեր փոխաձևություններով՝ ներառելով պատմափիլիսոփայական, հոգեբանական, գեղագիտական ու էթնո-մշակութաբանական յուրահատուկ ու իմաստակիր երանգներ։
Սրբազան ամուսնության միֆոլոգեմից ածանցված ափից ափ լողացող սիրահար պատանու ավանդությունը, որի ակունքները Հին Հունաստանում են, հնագույն դիցաբանության մեջ (Հերոյի և Լեանդրի ավանդազրույցը), համապարփակ ու խոր հարցադրումների սյուժե է, որի փոփոխությունները կախված են իրականության ու պոեզիայի, մարդու, բնության, հասարակության փոխհարաբերություններից, ստեղծագործության տիպաբանությունից ու հեղինակի աշխարհայացքից, գեղագիտական կոնցեպցիայից։
Մեր խնդիրն է եղել մի սիրահար զույգի պատմությամբ ցույց տալ գրականության, մշակույթի մեջ ազգային ու համամարդկային իրողությունների փոխներթափանցման ընթացքը, ներկայացնել, թե նախատեքստը, ինֆորմացիոն նույն ելակետը ինչպես է ժամանակի մեջ, տարբեր ժողովուրդների մոտ անսպառ ու խիստ տարողունակ դարձրել միֆոլոգեմի ներքին իրականությունը՝ նրա գաղտնի լեզուն ու նշանային համակարգը ժամանակի ընթացքում լիցքավորելով նոր գծերով և նշանակությամբ, փոփոխել անհատական-հեղինակային աշխարհի պատկերի տեսքով։
Դրա հիմնական գործառույթը պայմանավորված է սիրո և զոհաբերության տիեզերական էությունը բնորոշող բովանդակությամբ, որը չտրոհված միջուկի մեջ միաժամանակ կարող է «տեղավորել» մեկ կամ մի քանի խորհրդանշական սյուժետային գծեր։ Դա ակնհայտ երևում է հոդվածի շարադրանքում։ Քննության առնված գործերում՝ Մարլո, Շիլլեր, Բրյուսով, որոնց ելակետն այս ավանդազրույցն է, փորձել ենք ցույց տալ հեղինակների մտածական և ստեղծագործական համակարգերի տարբերությունները, նրանց անհատականության հուզական-փիլիսոփայական ելակետը, ասելիքի բարոյաէթիկական ուղղվածությունը։
Թումանյանի «Ախթամար» բալլադում ափից ափ լողացող պատանու սյուժեն կոմպոզիցիա է ձևավորել՝ մի եզրում պահպանելով գիշերով ծովը ճեղքող սիրահար տղայի պատմության բանահյուսական հետքերը, մյուսում՝ավարտվելով սիրո ու զոհաբերության պանծացումի փիլիսոփայական հղումներում։
Հղումներ
“Aghbyowr” /“Aghbyur”/, “Source”,1892, № 12.
Astowac'ashownch /Bible/ (1860), from Vans Mkhitareans to St. Lazarus, Venice, 1223p.
Bryusov V. (1973), Sobraniye sochineniy v 7-mi t. /Collection of works in 7 volumes/, Moscow, Fiction, volume 3, 618 p.
Bochkareva N., Dernova Օ., (2015), "Ekphrasis to Christopher Marlowe's poem "Hero and Leander",World literature in the context of culture. Issue. 4 (10), pp. 113-119.
Christopher M., (1961), Sochineniya /Works/, Moscow, State Publishing House of Fiction, electronicsource, //http://lib.ru/INOOLD/MARLO/marlowe_gero.txt .
Devrikyan V. (2014), Ap'ic ap' loghacogh sirahar patanow patmowt'yowny' & «Axt'amary'» /The Story of a Young Lover swimming from shore to shore and "Akhtamar"/, Yerevan, Lusakn, 572p.
Edoyan H. (2020), Poeziayi erkaki tesoghowt'yowny', T'eokosmogonian & kraki fenomeny', «Vahagni c'nowndy'» /The Double Vision of Poetry, Theocosmogony and the phenomenon of fire/, "Birth of Vahagn", Yerevan, Zangak, 365p.
Germanaci banasteghc'neri kensagrowt'yownnery' & nmowshner /German Poets in Biographies and Samples/, 1877, SPB,B Type. V. Bezobrazova and Comp., edited by N. V. Gerbel, 657p.
Jrbashyan E. (1988), T'owmanyan, Steghc'agorc'owt'yan problemner /Tumanyan, Problems of Creativity/, Yerevan,Gitutyunneri Akademia, 512p.
Jrbashyan E. (1986), T'owmanyani poemnery' /The poems Tumanyan's/, Yerevan, Yerevani Hamalsarani hratarakchutjun, 484p.
Schiller F. (1957), Balladner /Ballads/, Yerevan, Haypethrat, translated by P. Mikaelyan, 102p.
“Mowrtw” /“Murch”/, 1892, No. 4, p. 593-596.
Srvandztyants G. (1978), Erker /Series of Works/, Volume A, Hamov-hotov, Yerevan,Gitutyunneri Akademia, 660p.
Srvandztyants G. (1982), Poeziayi erkaki tesoghowt'yowny', T'eokosmogonian & kraki fenomeny', «Vahagni c'nowndy'» Series of Works, Volume B, Yerevan,GitutyunneriAkademia, 560p.
“Taraz”/“Costume”/, 1893, №3.
Tresidder Dž. (2001), Slovar' simvolov /Vocabulary of Symbols/, Moscow, Publishing house - trade. House "Grand": Fair Press, 444p.
Tumanyan H. (2018), Erkeri liakatar jhoghovac'ow /The Complete Collection of works/ ,Volume 3, Qar'yakner, balladner, t'argmanowt'yownner /Quartets, Ballads, Translations/, Yerevan, Bekor-Hrat, 583p.
##submission.downloads##
Հրապարակված
Թողարկում
Բաժին
Արտոնագհր
Copyright (c) 2024 Հեղինակ և ամսագիր
Այս աշխատանքն արտոնագրված է որպես a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
