ԵՐԿՈՒ ՎԵՊ, ԱՎԱՆԴՈՒՅԹԻ ՀԱՂԹԱՀԱՐՄԱՆ ԵՐԿՈՒ ՓՈՐՁ (ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ «ՎԵՐՔ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ» ԵՎ ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑԻ «ԵՐԿԻՐ ՆԱԻՐԻ» ՎԵՊԵՐԸ)
DOI-:
https://doi.org/10.24234/journalforarmenianstudies.v2i69.171Հիմնաբառեր-:
վեպ, ավանդույթի հաղթահարում, օրիենտալիզմ, Աբովյան, Չարենց, ժանրի նորարարություն, արևմտյան ֆորմա, փոխզիջում, գրական հեղափոխություն, մեթոդաբանական նույնականությունՎերացական
Հոդվածում դիտարկվում է Աբովյանի «Վերք Հայաստանի» և Չարենցի «Երկիր Նաիրի» վեպերի ավանդույթահաղթահարման մեխանիզմները: Ցույց է տրվում, որ այս ստեղծագործությունները ներկայացնում են գրական նորարարության երկու տարբեր մոդել՝ յուրաքանչյուրն իր ժամանակի գրական ճգնաժամի յուրահատուկ պատասխան: Հետազոտությունը կիրառում է Ֆրանկո Մորետտիի փոխզիջման տեսությունը, Էդվարդ Սաիդի օրիենտալիզմի քննադատությունը և Բախտինի ժանրային մոտեցումները: Աբովյանի մոդելը բնութագրվում է որպես արմատական փոփոխության ռազմավարություն, որտեղ հին տարրերը (գրաբար, սրբերի վերաբերյալ բովանդակություն) լիովին փոխարինվում են նորերով (բարբառ, սիրային-ազգային նյութ): Չարենցի մոդելը ներկայացվում է որպես «քննադատական» մեթոդ, որտեղ ավանդական ձևերը պահպանվելով՝ ենթարկվում են երգիծանքի և վերաիմաստավորման: Հոդվածը բացահայտում է ավանդույթի հաղթահարման ցիկլային բնույթը՝ ցույց տալով, որ Աբովյանի հեղափոխական նվաճումները դառնում են Չարենցի քննադատության օբյեկտ: Եզրակացությունն այն է, որ երկու վեպերի նմանությունը ոչ թե բովանդակային է, այլ մեթոդաբանական:
Հղումներ
Abovyan Kh. (1984), Erker /Works/, Yerevan, “Sovetakan grogh” Publishing House.
Bakhtin M. (1975), Epic and Novel (On the Methodology of Studying the Novel), http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Literat/bahtin/epos_roman.php (accessed: August 08, 2025)
Danielyan V. (2015), Inchow & inchpes very'nt'ercel Xachatowr Abovyani «Verq Hayastani» vepy' /Why and How to Re-read Khachatur Abovyan's "Wounds of Armenia"/, http://inknagir.org/?p=4770 (accessed: August 08, 2025)
Danielyan V. (2016), Patmowt'yown, Qaghaqakanowt'yown, Ashxarhagrowt'yown՝ Vep /History, Politics, Geography' Novel/, http://www.prm.am/?p=2595 (accessed: August 08, 2025)
Hakobyan P. (1955), Xachatowr Abovyani «Verq Hayastani» vepi steghc'agorc'akan patmowt'yowny' /The Creative History of Khachatur Abovyan's Novel "Wounds of Armenia"/, Yerevan, Publishing House of the Academy of Sciences of the Armenian SSR.
Ghazaryan T. (2024), Eghishe Charenci «Erkir Nairi» vepi xmbagrowmneri patmowt'yowny' /The History of Editorial Versions of Yeghishe Charents' Novel "Land of Nairi"/, Khachatur Abovyan Armenian State Pedagogical University “Journal For Armenian Studies”, № 1(64), Yerevan, pp. 170-183.
Moretti F. (2012), Varkac'ner hamashxarhayin grakanowt'yan masin /Conjectures on World Literature/, https://vemjournal.org/wp-content/uploads/2020/07/19-Հավելված-2012-4.pdf (accessed: August 08, 2025)
Said E. (1978), O'rientalizm /Orientalism/, Vintage Books, New York, https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&opi=89978449&url=https://monoskop.org/images/4/4e/Said_Edward_Orientalism_1979.pdf&ved=2ahUKEwjbte_OqJCPAxUbQPEDHVUbL84QFnoECBkQAQ&usg=AOvVaw1-VwUeqrpK6QJupadG8Wro (accessed: August 08, 2025)
Charents Y., Vshtuni A., Abov G. (1922), Deklaracia Ereqi /Declaration of the Three/, Yerevan, “Soviet Armenia”, June 14, No. 130.
Chopanyan A. (1988), Erker /Works/, Yerevan, “Sovetakan grogh” Publishing House.
José Ortega y Gasset (1999), Mshakowyt'i p'ilisoop'ayowt'yown /Philosophy of Culture/, Yerevan, “Apollon” Publishing House.
##submission.downloads##
Հրապարակված
Թողարկում
Բաժին
Արտոնագհր
Copyright (c) 2025 TAGHUHI GHAZARYAN
Այս աշխատանքն արտոնագրված է որպես a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
