Ashugh Nahapet Kouchak and his Songs

Authors

  • Vano Yeghiazaryan ASPU

Keywords:

Kouchak of Van, metrics of ashugh songs, iamb-anapestic metrics of Hirens, trilingual ashugh

Abstract

Nahapet Kouchak created songs in ashugh style in Armenian and Armenian-Persian, Turkish as ‘’dapull, ama, varsagh, tejnis, divani, dyubeit, as well as some other ashugh songs, metrics of which is quite different and have nothing to do with iambic-anapestic metrics of gousan-folk hayrens(the Natives). It should be mentioned that Ashugh Kouchak left his name at the end of his songs, whereas in no manuscript Kouchak was mentioned as an author of individual hayren. The language of hayrens is Middle Armenian, whereas the language of Kouchak’s songs known to us is mixed-Arabic Armenian, Persian and Turkish. It is known that Kouchak cured the Sultan’s wife owing to his song. No doubt that Nahapet’s song was in Turkish, the same is for his ashugh songs. Thus, Nahapet Kouchak was one of the first ashugh-singers, a unique ashugh, who didn’t have anything to do with the hayren vocal art.

Thus, 29 songs by Ashugh Kouchak are written in ashugh style. 11 of them are Armenian songs, 1 written in Armenian- Persian and 17-in Turkish. The latter was the main language of ashughs at that time. As to Kouchak’s grandson’s literary heritage, it should be stated that we haven’t known anything about it so far.

Thus, Kouchak of Van, the Patriarch of Armenian ashughs, is the first trilingual ashugh, owing to whom later Sayat-Nova also created in three languages.   

References

Աբեղյան Մ., Երկեր, հտ. Բ, Ե., 1967:

Ազգագրական հանդես, գիրք 11, Թիֆլիս, 1904:

Ալիշան Ղ., Հուշիկք հայրենյաց հայոց, հտ. Բ, Վենետիկ, 1870:

Ամիրեան Խ., Թուրքալեզու հայ աշուղներ. Օսմանյան Կայսրութիւն. 16-20րդ դարեր, Փարիզ, 1993:

«Անահիտ», 1907, թիվ 6-7:

Ապպասով Իսրաֆիլ, Ազէրպայճան Ֆօլկլօրու XIX Էսր Էրմէնի Մէնպալէրինտէ, Բաքու, 1977:

Գանձարան հայ հին բանաստեղծության, աշխ. Պ. Խաչատրյանի, Ե., 2000:

«Գարուն», 1979թ. թիվ 3:

Գրիգորյան Շ., Հայ աշուղական գրականության պատմություն, Ե., 2002:

Գրիգորյան Շ., Հայ հին գուսանական երգեր, Ե., 1971:

Գրիգորյան Շ., Ո՞վ է, ի վերջո, Նահապետ Քուչակը, Լրաբեր հասարակական գիտությունների, Ե., 1984, № 7:

Գրիգորյան Շ., Ո՞վ է իրականում Նահապետ Քուչակը, Բազմավեպ, 2000, ՃԾԸ 1-4:

Եգանյան Օ., Նահապետ Քուչակի հայատառ թուրքերեն տաղերը, Բանբեր Մատենադարանի, թիվ 5, 1960:

Երևանլի Ա., Հայ-ադրբեջանական ժողովրդական բանահյուսության կապերը, Эрмэни-азэрбайчан шифаhи халг эдэбийяты элагэлэри, Երևան, 1958:

Թադևոսյան Հովհ., Քուչակ Նահապետի երգերը, Թիֆլիս, 1903:

«Լումայ», 1902, թիվ 5:

«Ծաղկաքաղ Վասպուրականի հայ ժողովրդական բանահյուսության» ժողովածուն, Էջմիածին, 1917:

Կոստանյանց Կ., Միջնադարյան հայոց տաղեր ու ոտանավորներ, պրակ Ա և Բ, Թիֆլիս, 1892:

Հայ աշուղներ, անտիպ յերգերի ժողովածու, Ա, հավաքեց յեվ կազմեց Գ. Թարվերդյան, յԵրեվան, 1937:

Հայերեն ձեռագրերի ԺԷ դարի հիշատակարաններ, հտ. Բ, Ե., 1978:

Հայրեններ, աշխ. Աս. Մնացականյանի, Ե., 1995:

Հարությունյան Ս., Նահապետ Քուչակ, տե´ս Հայկական սովետական հանրագիտարան, հտ. 8, Ե., 1982:

Հարությունյան Ս., Հայրենների խնդիրը և Ասատուր Մնացականյանի գիտական նոր համահավաքը, Պատմա-բանասիրական հանդես, 1996, թիվ 1-2:

Ղանալանյան Ա., Ավանդապատում, Ե., 1969:

«Ճռաքաղ», 1861-1862, հտ. Գ:

Մկրյան Մ., Նահապետ Քուչակ, տե´ս Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները V-XVIII դարեր, Ե. 1976:

Մնացականյան Աս., Հայրենների և Նահապետ Քուչակի մասին, Պատմա-բանասիրական հանդես, Ե., 1958, թիվ 2:

Մնացականյան Աս., Միջնադարյան սիրո հայրենների անդրանիկ ժողովածուն և հայրենների հարցը, տե´ս Էջեր հայ ժողովրդի պատմության և բանասիրության, Ե., 1971:

Մնացականյան Աս., Հայ միջնադարյան հանելուկներ, Ե., 1980:

Նահապետ Քուչակի բանաստեղծական աշխարհը, աշխ. Հ. Թամրազյանի, Ե., 2001:

Չոպանյան Ա., Նահապետ Քուչակի դիվանը, Փարիզ, 1902:

Չոպանյան Ա., Հայրեններու բուրաստանը, Փարիզ, 1940:

Պալյան Տ., Անյիշատակ հայ աշուղ մը, Հանդես ամսօրյա, 1897:

Պողարեան Ն., Մայր ցուցակ ձեռագրաց սրբոց Յակոբեանց, հտ. Զ, Երուսաղեմ, 1972:

Ստեփանյան Ի., Նահապետ Քուչակի երեք թուրքերեն տաղի թարգմանության փորձ, տե´ս http://www.sayat-nova.am/nm-5.html:

Տևկանց Ա., Հայերգ, մեղեդիք, տաղք և երգք, Թիֆլիս, 1882:

«Ցուցակ ձեռագրաց Մաշտոցի անվան Մատենադարանի», հտ. Ա. Ե., 1965:

Ուշ միջնադարի հայ բանաստեղծությունը, աշխ. Հ. Սահակյանի, հտ. Ա., Ե., 1986:

Քիպարեան Կ., Պատմութիւն հայ հին գրականութեան, Վենետիկ, 1992:

Ֆրիկ, Դիվան աշխատասիրությամբ Տիրայր Արքեպիսկոպոսի, Նյու-Յորք, 1952:

Azad Nəbiyev, Azərbaycan xalq ədəbiyyatı, II hissə, Bakı, 2006:

Azərbaycan dastanları (toplayib nəşrə hazirlayan A. Nəbiyev-dir), Bakı, 1977:

El Çələngi. Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası, Bakı, 1983:

Əzizə Cəfərzadə, Azərbaycanın aşıq və şair qadınları, Bakü, 1974:

Mehmet Bayrak, Alevi-Bektasi Edebiyatında Ermeni Aşıkları (Aşuğlar), Ankara, 2005:

Pamukciyan K., Ermeni Harfli Türkçe Metinler, Aras yay. Ist., s. 107:

Vasfi Mahir Kocatürk, Saz Şiiri Antolojisi, Ayyıldız, Mtb. Ank. 1963:

Downloads

Published

2022-12-16