ԻՐԱՆԱՀԱՅ ՀՈԳԵՎՈՐ ԵՎ ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԱԿԱՆԱՎՈՐ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՅ ԿԱԹՈՂԻԿԵ ՈՒ ԱՎԵՏԱՐԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ՀՈԳԵՎՈՐ ԿՅԱՆՔԸ
DOI-:
https://doi.org/10.24234/journalforarmenianstudies.v4i63.78Հիմնաբառեր-:
հովվական, ձեռնահաս, նկարազարդած և ծաղկած գրչագրեր, դավանափոխ, հոգեորսություն, վեզիր, ռայաթներ, հովվություն, հոգեգալստականներ, միսիոներներՎերացական
Հայ Առաքելական եկեղեցին իր գոյության ողջ ընթացքում վճռական դերակատարում է ունեցել հայության կյանքի բոլոր բնագավառներում: Ճակատագրի բերումով աշխարհասփյուռ եղած հայության հիմնած բոլոր գաղթօջախներում հայոց եկեղեցին իր վրա է վերցրել իր հոգևոր հոտի պաշտպանության, հայապահպանության, օտար պետություն-հայ համայնք հարաբերությունների կարգավորման, կրթության և լուսավորության տարածման և բազմաթիվ այլ հոգսեր, որոնց շնորհիվ դարերի ընթացքում հաջողվել է պահպանել հայ ինքնությունը: Հայկական գաղթավայրերի ուսումնասիրությունը հայաստանյան և սփյուռքի հայագետների կողմից վերջին հիսնամյակում բավական բարձր մակարդակի է հասել և հրապարակի վրա են բազմաթիվ հիմնարար աշխատություններ:
Իրանահայ գաղթօջախները հսկայական դեր են խաղացել հայոց հոգևոր և մշակութային կյանքում: XVII-XVIII դդ. Նոր Ջուղան դարձել էր հայոց հոգևոր-մշակութային յուրատեսակ մի մայրաքաղաք, որտեղ կենտրոնացել էին հիմնականում հոգևոր դասը ներկայացնող լուսավորյալ հայ մտավորականության հիմնական ուժերը: Սույն հոդվածում փորձենք ներկայացնել վերոհիշյալ հայտնի և քիչ հայտնի գործիչներից մի քանիսի համառոտ բնութագիրը՝ հաշվի առնելով առաջին հերթին նրանց հոգևորական լինելու և կոնկրետ իրանահայ թեմերում գործելու պարագան:
Հղումներ
Minasyan L. (2004), Azgayin & mshakowt'ayin gorc'ichner / National and cultural figures/, Nor Jugha, pp.172-173.
Xachatowr abeghayi Jowghayecwoy Patmowt'iwn parsic (JhY' dar) /Khachatur Abegha's History of Jugayetsvoi from Persia (19th century)/, edited by Reverend Babgen Aghaveliants (1905), Vagharshapat, pp. 167-169.
Xachatowr abeghayi Jowghayecwoy Patmowt'iwn parsic /History of Persia by Khachatur Abegha Jughaetsvoi/ (1905), Tehran, pp. 62-63.
Khachatur Abegha's History of Jugayets from Persia (1905), Reverend Babgen's Preface, pp. 80-85.
Patmowt'iwn Nor Jowghayow or yAspahan, ashxatasireal i p.Yarowt'iwn Ter-Yovhaneanc /The story of Nor Jughayu, who was a policeman, a hard worker in p. Haroutioun Ter-Yovhanians/ (1880), no. first, Nor Jugha, pp. 90-94.
Stepannos Yerets (2017), Patmagirq (Hangitagirq) / History book/, Tehran, pp. 11-13.
Stepannos Yerets (2020), Patmagirq (Hangitagirq), V. Baybowrdyani ar'ajabany', e'j XIX-XX /History book (Hangitagirk), foreword by V. Baiburdyan, pp. XIX-XX/; see also, V. Baiburdyan, Step'annos Erec Terteryani (Hazarjribecow) «Patmagirq» («Hangita¬girqy'»)՝ orpes skzbnaghbyowr XVII-XVIII dareri Irani & iranahayowt'yan patmowt'yan /Stepannos Yerets Terteryan's (Hazarjribetsu) "History book" ("Hangita-girk") as a source of the history of Iran and Iranian Armenians of the XVII-XVIII centuries/, YSU ed., Yerevan, pp. 87- 89.
Step'annos Erec Terteryani (Hazarjribecow) «Patmagirqy'» («Hangitagirqy'»)` orpes skzbnaghbyowr XVIIXVIII dareri Irani & iranahayowt'yan patmowt'yan /Stepannos Yerets Terteryan's (Hazarjribetsu) "History Book" ("Hangita Book") as a source for the history of Iran and Iranian Armenians of XVIIIXVIII centuries/V. Baiburdyan (2020) , Yerevan , YSU ed., , pp. 50-52.
Baiburdyan V. (1988), Karmelyanneri miabanowt'yan misionerneri gorc'owneowt'yownn iranahayowt'yan shrjanowm (XVIId.,) /The activities of the missionaries of the Carmelite Order among the Iranian Armenians (XVII century)/, "Laber" of social sciences, № 11 (551), Yerevan, pp. 84-85.
Baiburdyan V. (2013), Irani hay hamaynqy'. ardi himnaxndirner /The Armenian community of Iran. current issues/, Lusakn ed., Yerevan, pp. 63-65.
##submission.downloads##
Հրապարակված
Թողարկում
Բաժին
Արտոնագհր
Copyright (c) 2024 Հեղինակ և ամսագիր

Այս աշխատանքն արտոնագրված է որպես a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.