ԴԱՐԱՎԱՆԴԱՅԻՆ ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹՈՒՄ (ՆԱԽՆԱԿԱՆ ԴԻՏԱՐԿՈՒՄՆԵՐ)

##article.authors##

  • Ռաֆիկ Գաբրիելյան ՀՊՄՀ

DOI-:

https://doi.org/10.24234/journalforarmenianstudies.v3i66.129

Հիմնաբառեր-:

դարավանդ, երկրագործական մշակույթ, զառիվայր, հենապատ, լանդշաֆտ, այգեգործություն, դաշտավարություն, լեռներ

Վերացական

Դարավանդային երկրագործությունը հայկական մշակույթի ինքնատիպ ճյուղերից է։ Դեռ շատ հին ժամանակներից դարավանդման միջոցով հնարավորինս կանխվում էր հողամաշումը։ Դարավանդների շնորհիվ յուրացվում ու մշակվում են զառիվայր տարածքները։ Միևնույն ժամանակ, դրանց միջոցով ջրային ռեսուրսները դառնում են կառավարելի։ Դարավանդը որպես երևույթ դրսևորվում է մշակույթի տարբեր բնագավառներում, օրինակ՝ բնակավայրերի ու տների կառուցապատման մեջ։ Երկրագործական դարավանդները, ըստ նախնական դիտարկումների, լինում են երկու տեսակ՝ այգեգործական ու դաշտավարական։ Այգեգործական դարավանդներն ունենում են քարե հենապատեր, իսկ դաշտավարական դարավանդները ձևավորվում են լանջային տարածքները հատուկ եղանակով մշակելու արդյունքում։ Վերջինիս դեպքում պատվարի դեր է կատարում հողաթումբը։

Հղումներ

Alishan Gh. (1885), Sisowan /Sisvan/, Venice, St. Ghazar ed.

Allahverdean Y. (1884), Owlnia kam Ze'yt'own /Ulnia or Zeytun/, Constantinople, G. Baghdatlean ed.

Bakhtikean S. (1934), Arabkir ev shrjakayi giwghery' /Arabkir and surrounding villages/, Beirut, “Vahagn” ed.

Bdoyan V. (1972), Erkragorc'akan mshakowyt'y' Hayastanowm /Agriculture in Armenia/, Yerevan, ed. Academy of Sciences of Armenian SSR.

Galousdean G. (1934), Marash kam Germanik ev heros Ze'yt'own /Marash or German and Heroic Zeytun/, New York, “Kochnak” ed.

Gasabean M. (1913), Hayery' Nikomidioy gawar'in me'j /Armenians in the Province of Nicomedia/, Bardizag, “Azatamart” ed.

Zohrabyan E. (2003), Xnd'oresk /Khndzoresk/, Yerevan, VMV PRINT ed.

Lisitsyan S. (1969), Zangezowri hayery' /The Armenians of Zangezur/, Yerevan, ed. of the Academy of Sciences of the ASSR.

Chilingaryan R., Sisyan B. (2007), Getashen /Getashen/, Yerevan, “Gasprint” ed.

Parsamyan M., Kechean A. (1952), Akn ev aknciq /Akn and its citizen/, ed. House of the Akn Patriotic Union of America

Srapean L. (1960), Qghi. teghagrakan ew azgagrakan Keghi. /Topographical and Ethnographic/, Antelias, Armenian Catholicosate of the Great House of Cilicia ed.

Srvandzteants G. (1879), T'oros Aghbar: Hayastani twamp'ord /Toros Aghbar: A Traveler of Armenia/. Part One, Constantinople, E. M. Tentsyan ed.

Keleshean M. (1949), Sis-Matean /Sis-Book/, Beirut, Armenian seminary ed.

Aglarov M. (2018), Khindalal /Khindalal/, Makhachkala, “Mavraev” ed.

Arutyunov S., et al. (1983), HindalalKul'tura zhizneobespecheniya i etnos /Life support culture and ethnos/, Yerevan, ed. Academy of Sciences of the ASSR.

Zelinsky S. (1886), Issledovaniye ekonomicheskogo byta gosudarstvennykh krest'yan v Zangezurskom uyezde /A study of the economy of state peasants in the Zangezur district/, Elizavetpol province, Tiflis, G. “Melikov” ed.

Kaloev B. (1981), Zemledeliye narodov Severnogo Kavkaz /Agriculture of the peoples of the North Caucasus/, Moscow, “Science” ed.

##submission.downloads##

Հրապարակված

2025-03-27