«ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ» ԷՍՍԵՆԵՐԻ ԳԵՂԱՐՎԵՍՏԱՎԱՎԵՐԱԳՐԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԸ

##article.authors##

  • Մանուշ Բալայան ՀՊՄՀ

DOI-:

https://doi.org/10.24234/journalforarmenianstudies.v3i66.124

Հիմնաբառեր-:

«Յուշատետր», էսսե, բանաստեղծական պատկեր, գրական դիմանկար, արժևորում, տարեգրություն, գեղարվեստավավերագրական արձակ, արդիականություն, պատմականություն, գաղափարախոսություն

Վերացական

Հոդվածի նպատակն է Պոլսի «Մարմարա» օրաթերթում հրապարակված և ապա առանձին գրքերով լույս տեսած խմբագրապետ Ռոպեր Հատտեճյանի «Յուշատետր»  էսսեները ներկայացնել որպես առօրյա և պատմական իրադարձություններին անդրադարձող գեղարվեստական հրապարակագրություն:

Թեման արդիական է, քանի որ Ռ. Հատտեճյանի «Յուշատետր» խորագրով էսսեների գեղագիտական արծարծումներով ներկայացվում են հեղինակի մտահղացման ճանաչողական ակունքները, ժամանակի ճիշտ գնահատումները, ուղենշվում  ժամանակակից արձակի զարգացման միտումները:

Ըստ սահմանված նպատակի՝ ուսումնասիրել ենք  «Յուշատետր» էսսեների ձևաբովանդակային առանձնահատկությունները և դրանք բնութագրել որպես վավերագրական հիմնավորում ունեցող, գեղարվեստական ոճավորմամբ փոքրածավալ գրվածքներ, որոնք պատումի թեմատիկ բազմազանության մեջ միավորում են պատմականությունն ու արդիականությունը:

Համադրական վերլուծության մեթոդով  անդրադարձել ենք «Յուշատետր»-ի էջերում հրապարակված հատկապես այն էսսեներին, որոնք վերաբերում են  հայ գրական գործիչներին, նրանց հանրային ու ստեղծագործական գործունեությանը: Ընդհանրացրել ենք Ռ. Հատտեճյանի ընտրած հեղինակների բանարվեստի բովանդակային ընդգրկումները, գեղագիտական սկզբունքները, քերթողական արվեստի դրսևորման ձևերը:

Առաջնորդվելով ժամանակագրական քննության մեթոդով՝ հոդվածում «Յուշատետր»-երը դիտարկել ենք որպես յուրօրինակ քրոնիկոններ, որոնք ստեղծագործական ընդհանրացումներով տալիս են պատմական իրարահաջորդ ժամանակների իրական պատկերը։

 Եզրահանգումներում գրական դիմանկարների գեղարվեստա­վավերագրական պատումների ընդհանրացումները լրացրել ենք Ռ. Հատտեճյանի՝ մարդկային բանականության էկզիստենցյալ տառապանքը բնութագրող փիլիսոփայական ձևակերպումներով:

Հղումներ

Galstyan A., (2021), Arevelahay gegharvestakan vaveragrowt'yan lezown /The Language of Eastern Armenian Artistic Documentary/, Yerevan, "Edit Print" pub.

Khrakhuni Z., (1991), Nshmarner miws erese'n /Observations from the Other Side/, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Toranian T., (2002), R'ope'r Hatte'twean.Amboghjakan grage'ty' /Robert Hattejian: The Complete Intellectual/, Aleppo, "Kilikia" pub.

Hattejian R. (2000), Yowshatetr 39, Ptoyt my' hay banasteghc'owt'ean parte'zin me'j /Memoir 39, A Stroll in the Garden of Armenian Poetry/, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Hattejian R. (2006), Yowshatetr 47, Ar'agast de'pi banasteghc'owt'iwn /Memoir 47, Sail towards Poetry/, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Hattejian R. (2007), Yowshatetr 59, Ptoyt hay grakanowt'ean qowlisnerown me'j /Memoir 59, A Stroll Behind the Curtains of Armenian Literature/, vol. A, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Hattejian R. (2008), Yowshatetr 60, Ptoyt hay grakanowt'ean qowlisnerown me'j /Memoir 60, A Stroll Behind the Curtains of Armenian Literature/, vol. B, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Hattejian R., (2008), Yowshatetr 61, Ptoyt hay grakanowt'ean qowlisnerown me'j /Memoir 61, A Stroll Behind the Curtains of Armenian Literature/, vol. C, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Hakobyan M. (2013), Anverjake't zroyc mer grakanowt'ean eraxtawornerown het /Endless Conversations with the Distinguished Figures of Our Literature/, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

Sharoyan L. (2000), Yawerjho're'n sireli «merin Polisy'» /Forever Beloved "My Istanbul"/, Istanbul, "Murad Ofset" pub.

«Polsahay grakanowt'iwny' 20-rd dari ke'sic minchew mer o'rery'» /"The Literature of Armenians from Constantinople: From the Mid-20th Century to the Present Day"/ (2023), Yerevan, "Armav" pub.

«R'ope'r Hatte'twean grakan gorc'owne'owt'ean 40-ameay hangrowanin» /"Robert Hattejian's Literary Activity: 40-Year Milestone"/ (1987), Istanbul, "Murad Ofset" pub.

##submission.downloads##

Հրապարակված

2025-03-27